Inflatie: wat is het en hoe beïnvloedt het de economie?

Bij economische vraagstukken wordt vaak over inflatie gesproken. Niet iedereen weet wat inflatie precies is, hoewel het iets is dat de samenleving als geheel beïnvloedt. Wat wel duidelijk lijkt te zijn, is dat als het te veel stijgt, dit een teken is dat er iets verkeerd zou kunnen gaan.

Wat is inflatie?

Het is een economisch proces dat optreedt wanneer er op de markt een onevenwicht bestaat tussen vraag en aanbod. Dit impliceert een prijsstijging van basisproducten, wat zich vertaalt in een verlies aan koopkracht voor gezinnen.

De consumentenprijsindex of CPI wordt opgesteld door het Nationaal Instituut voor de Statistiek en geeft aan wat de gemiddelde prijs is van het boodschappenmandje van een huishouden (rekening houdend met de basisproducten die men altijd moet kopen).

In alle landen bestaat iets soortgelijks, omdat juist aan de hand van deze CPI de hoogte van de inflatie kan worden berekend.

Wanneer de prijzen van basisgoederen en -diensten in een economie gedurende een bepaalde periode over de hele linie stijgen, kan worden gezegd dat de inflatie toeneemt. Als goederen meer kosten om te kopen, betekent dit dat de waarde van geld afneemt omdat er minder van kan worden geconsumeerd.

Wat doet de stijgende inflatie met de mensen?

Hoe hoger de inflatie, hoe lager de koopkracht van de consument. Daarom is het van essentieel belang de inflatie in de hand te houden.

In Duitsland, na de Eerste Wereldoorlog, was er hyperinflatie. Geld werd zo waardeloos dat je er nauwelijks iets mee kon kopen, zodat veel mensen het liever aan kinderen gaven om mee te spelen dan om er transacties mee te verrichten.

Op persoonlijk vlak is inflatie een grote vijand van spaargeld. Als je 50.000 euro hebt gespaard voor je pensioen, kan het zijn dat je op het moment dat je uit het beroepsleven stapt, dat geld niet meer hetzelfde waard is.

Als de inflatie sterk is gestegen, zal de hoeveelheid goederen en diensten die met dat geld kunnen worden verkregen, veel minder zijn dan toen het werd gespaard.

Daarom raden deskundigen altijd aan het gespaarde geld te beleggen in producten die ten minste een rendement bieden dat gelijk is aan het inflatieniveau.

Stijgende inflatie in de VS doet het schrikbeeld van een crisis opdoemen

Het is normaal dat de prijzen stijgen, maar het probleem ontstaat wanneer deze groei niet gepaard gaat met een gelijkwaardige stijging van de lonen.

Op dat moment beginnen de crisissen, omdat de koopkracht van individuen, bedrijven en de staat zelf afneemt.

In een economie waarin de prijzen stijgen maar die zich tegelijkertijd in een recessie bevindt, doet zich het verschijnsel van de stagflatie voor, dat het slechtst mogelijke scenario is, omdat het een economie is die niet groeit en waarin de prijzen niet ophouden te stijgen.

Aangezien inflatie een ernstig probleem kan worden, zoeken landen naar manieren om het onder controle te houden en wanneer het meer dan normaal toeneemt, gaan de alarmbellen af. Dit is het geval geweest in de Verenigde Staten.

De CPI in de Verenigde Staten kwam in april uit op 4,2% j-o-j, overtrof daarmee de verwachtingen van economen en bereikte een hoogste peil sinds september 2008, toen de vorige economische crisis begon.

In Nederland werd in mei een stijging van 1,9% j-o-j geregistreerd. De stijging van de inflatie is vooral toe te schrijven aan de prijsontwikkeling van brandstof, energie en kleding.

Deskundigen menen dat de situatie nog kan verslechteren wanneer de economie weer normaal draait na de crisis die door covid-19 is veroorzaakt.

De toename van de inflatie heeft reeds gevolgen voor de Amerikaanse economie en ook voor de Europese Unie. Uit vrees voor een inflatoire escalatie en een mogelijke crisis, stijgt de rente die de staten moeten betalen om zich te financieren.

Dit komt doordat beleggers niet meer zo bereid zijn hun obligaties te kopen tenzij ze een goed rendement krijgen. De Amerikaanse obligatie heeft nu een rente van 1,59%, terwijl de Nederlandse obligatie al 0% rente heeft.

Het effect van inflatie op bedrijven

Voor bedrijven kan inflatie verschillende problemen veroorzaken die rechtstreeks van invloed zijn op de aankoop van goederen, de productie of de vraag van consumenten.

Als we naar de supply chain kijken, leiden hogere prijzen tot duurdere onderdelen van de productiecyclus voor veel bedrijven, die meer moeten uitgeven om hetzelfde te produceren.

Op dit moment zijn er veel knelpunten in de supply chain die bijdragen tot hogere prijzen.

Aan de productiekant hebben de stijgende energieprijzen en de stijging van de grondstofprijzen de productie duurder gemaakt, wat tot hogere marktprijzen heeft geleid.

Aan de vraagzijde maakt de stijging van de prijs van producten en de daling van de waarde van geld veel consumenten terughoudender om te kopen.

De aankoop van producten, vooral die welke niet tot de eerste levensbehoeften behoren, wordt beperkt en dit kan leiden tot een delicate situatie voor bedrijven, die gedwongen zijn hun prijzen aan te passen om te kunnen verkopen.

De situatie baart economische deskundigen zorgen, omdat de inflatie niet alleen van invloed is op het economische klimaat, maar ook op het sociale en politieke klimaat, zodat aandachtig zal moeten worden gevolgd hoe de gegevens zich in de komende maanden zullen ontwikkelen.